در نصیب جنوب مسجد، دیواری وجود داراست که بر روی آن نشانه یک مسجد النبی کوهسنگی مشهد سرو به طور کاشی‌کاری آبی‌رنگ چشم میشود. این دیوار با اسم ندبه شناخته آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد می شود و اما ماجرا محلی جالبی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد در امر آن وجود دارااست. می گویند بُراق در هنگام عروج رسول از این محل تکان نموده است. بُراق در سنت اسلامی، اسم یک مرکب آسمانی میباشد که محمد (ص) در هجرت شبانه‌اش، معراج، مسیر در میان مسجدالحرام در مکه تا مسجدالاقصی را با آن درنوردید. یکی جذاب اعتنا‌ترین نصیب‌های مسجد عتیق که شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد به نوعی شاخصه این مسجد به شمار می‌رود، خدایخانه میباشد که با اسم‌های دارالمصحف، کعبه ثانی، بیت‌المقدس یا این که دروازه فرصت نیز شناخته میشود. این عمارت صحیح در میانه ایوان مسجد و حدود یک متر فراتر از سطح آن جای‌دارد و از سنگ و گچ ایجاد شده است. می‌اقتدار دو قسمت برای ساختمان خدایخانه در حیث گرفت؛ یکی از حیاط‌های آن که ۱۲ متر ارتفاع و ۱۰ متر پهنا دارا هستند و دیگری اتاقی که در اواسط آن قرار گرفته و دارنده ۸ متر ارتفاع و ۶ متر پهنا میباشد. سقف حیاط‌های شرقی و غربی توسط چهار ردیف سرپا باقی مانده میباشد و سرستون‌ها به صورت مقرنس‌کاری، حجاری گردیده‌اند. قطعه سنگی به صورت محراب بر بالای هر کدام از این ردیف‌ها چشم میگردند که خطوط اسلیمی و گل‌وبوته بر روی آن نقش بسته میباشد. سقف حیاط‌های شمالی و جنوبی خدایخانه نیز به وسیله دو ردیف مدور حفظ می شوند. معماری این سازه مشابه به منزل کعبه میباشد؛ البته ایوانی به پهنا 2 متر در حوالی آن تاسیس شده است تا اتاق از تابش بی واسطه فروغ و روشنایی آفتاب و بارش باران در مدد بماند. در شرق و غرب این اتاق دو سنگ مشبک چشم میشود و در هر کدام از دو ضلع جنوبی و شمالی آن، یک در ورودی جای‌دارد که در ضلع شمالی مزین به خاتم‌کاری میباشد. چهار ردیف مدور در چهار کناره خدایخانه عرض اندام می‌نمایند. نمای بیرونی این ردیف‌ها از سنگ‌های مکعب صورت خشت مانند میباشد که با گچ در لابه‌لای آنان سنگ‌های رنگین چسبانده‌اند. روی سنگ‌های ازاره تحت بنا نیز نقش‌ونگارهایی مشهود است. قسمت شایان توجه این عمارت کتیبه‌‌ای به خط ثلث میباشد که بر بالای آن و بر روی سنگ‌های یک پارچه و با پهنا یک متر جای دارد و اشعار عربی در وصفِ شأن قرآن بر روی آن ها چشم میشود. این کتیبه سنگی از مثال‌های ارزنده هنر خطاطی به حساب می‌آید و یحیی الجمالی الصوفی، خطاط نام دار مجال فرمان روا اسحاق، خطاطی آن را بر ذمه داشته میباشد. خطوط کتیبه پررنگ‌اند و لابه‌لای آن‌ها‌را با کاشی‌های آبی‌رنگ و معرق لبریز کرده‌اند. این کتیبه پیرامون نمای فرنگی و مناره‌ها را پوشانده و جلوه خاصی به سازه بخشیده میباشد. بر طبق شواهد، این ساختمان صرفا برای نگارش قرآن تاسیس شده است. در آن فرصت خبری از چاپخانه خلا برای همین این عمارت برای کاتبان و حافظان قرآن ساخته شد. حافظان قرآن در این جا به قرائت قرآن می‌پرداختند و کاتبان در زمان قرائت نسبت به نگارش قرآن مبادرت می‌کردند. انگیزه اسم‌گذاری این عمارت نیز وجود قرآن‌هایی تاریخی به خط امیرالمومنین علی (ع)، امام حسن (ع)، امام راست گو (ع) و چندین بدن از صحابه فرستاده و تابعینِ وی در آن بوده میباشد. دراین جا، قرآنی به خط عثمان خلیفه سوم نیز وجود داشت که به هنگام قتلش تعدادی قطره خون او، بر روی آن به‌زمین‌خورد؛ به همین عامل بعضی این جای را قبر عثمان یا این که محل کار عثمان نیز می‌نامند. درین عمارت یک جلد قرآن یافتند که در کناره کل صفحه ها آن نوشته مسجد جامع عتیق مشاهده میشود. این قرآن وابسته به عصر فرمان روا اسماعیل صفوی بود و امروزه به همدم یک‌سری قرآن تک جزیی دیگر از همین عمارت در موزه پارس شیراز محافظت می گردند.
در نصیب جنوب مسجد، دیواری وجود داراست که بر روی آن نشانه یک مسجد النبی کوهسنگی مشهد سرو به طور کاشی‌کاری آبی‌رنگ چشم میشود. این دیوار با اسم ندبه شناخته آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد می شود و اما ماجرا محلی جالبی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد در امر آن وجود دارااست. می گویند بُراق در هنگام عروج رسول از این محل تکان نموده است. بُراق در سنت اسلامی، اسم یک مرکب آسمانی میباشد که محمد (ص) در هجرت شبانه‌اش، معراج، مسیر در میان مسجدالحرام در مکه تا مسجدالاقصی را با آن درنوردید. یکی جذاب اعتنا‌ترین نصیب‌های مسجد عتیق که شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد به نوعی شاخصه این مسجد به شمار می‌رود، خدایخانه میباشد که با اسم‌های دارالمصحف، کعبه ثانی، بیت‌المقدس یا این که دروازه فرصت نیز شناخته میشود. این عمارت صحیح در میانه ایوان مسجد و حدود یک متر فراتر از سطح آن جای‌دارد و از سنگ و گچ ایجاد شده است. می‌اقتدار دو قسمت برای ساختمان خدایخانه در حیث گرفت؛ یکی از حیاط‌های آن که ۱۲ متر ارتفاع و ۱۰ متر پهنا دارا هستند و دیگری اتاقی که در اواسط آن قرار گرفته و دارنده ۸ متر ارتفاع و ۶ متر پهنا میباشد. سقف حیاط‌های شرقی و غربی توسط چهار ردیف سرپا باقی مانده میباشد و سرستون‌ها به صورت مقرنس‌کاری، حجاری گردیده‌اند. قطعه سنگی به صورت محراب بر بالای هر کدام از این ردیف‌ها چشم میگردند که خطوط اسلیمی و گل‌وبوته بر روی آن نقش بسته میباشد. سقف حیاط‌های شمالی و جنوبی خدایخانه نیز به وسیله دو ردیف مدور حفظ می شوند. معماری این سازه مشابه به منزل کعبه میباشد؛ البته ایوانی به پهنا 2 متر در حوالی آن تاسیس شده است تا اتاق از تابش بی واسطه فروغ و روشنایی آفتاب و بارش باران در مدد بماند. در شرق و غرب این اتاق دو سنگ مشبک چشم میشود و در هر کدام از دو ضلع جنوبی و شمالی آن، یک در ورودی جای‌دارد که در ضلع شمالی مزین به خاتم‌کاری میباشد. چهار ردیف مدور در چهار کناره خدایخانه عرض اندام می‌نمایند. نمای بیرونی این ردیف‌ها از سنگ‌های مکعب صورت خشت مانند میباشد که با گچ در لابه‌لای آنان سنگ‌های رنگین چسبانده‌اند. روی سنگ‌های ازاره تحت بنا نیز نقش‌ونگارهایی مشهود است. قسمت شایان توجه این عمارت کتیبه‌‌ای به خط ثلث میباشد که بر بالای آن و بر روی سنگ‌های یک پارچه و با پهنا یک متر جای دارد و اشعار عربی در وصفِ شأن قرآن بر روی آن ها چشم میشود. این کتیبه سنگی از مثال‌های ارزنده هنر خطاطی به حساب می‌آید و یحیی الجمالی الصوفی، خطاط نام دار مجال فرمان روا اسحاق، خطاطی آن را بر ذمه داشته میباشد. خطوط کتیبه پررنگ‌اند و لابه‌لای آن‌ها‌را با کاشی‌های آبی‌رنگ و معرق لبریز کرده‌اند. این کتیبه پیرامون نمای فرنگی و مناره‌ها را پوشانده و جلوه خاصی به سازه بخشیده میباشد. بر طبق شواهد، این ساختمان صرفا برای نگارش قرآن تاسیس شده است. در آن فرصت خبری از چاپخانه خلا برای همین این عمارت برای کاتبان و حافظان قرآن ساخته شد. حافظان قرآن در این جا به قرائت قرآن می‌پرداختند و کاتبان در زمان قرائت نسبت به نگارش قرآن مبادرت می‌کردند. انگیزه اسم‌گذاری این عمارت نیز وجود قرآن‌هایی تاریخی به خط امیرالمومنین علی (ع)، امام حسن (ع)، امام راست گو (ع) و چندین بدن از صحابه فرستاده و تابعینِ وی در آن بوده میباشد. دراین جا، قرآنی به خط عثمان خلیفه سوم نیز وجود داشت که به هنگام قتلش تعدادی قطره خون او، بر روی آن به‌زمین‌خورد؛ به همین عامل بعضی این جای را قبر عثمان یا این که محل کار عثمان نیز می‌نامند. درین عمارت یک جلد قرآن یافتند که در کناره کل صفحه ها آن نوشته مسجد جامع عتیق مشاهده میشود. این قرآن وابسته به عصر فرمان روا اسماعیل صفوی بود و امروزه به همدم یک‌سری قرآن تک جزیی دیگر از همین عمارت در موزه پارس شیراز محافظت می گردند.
مجموعههای تاریخی و فرهنگی ارزشمند