شبستان در معماری مسجد
شبستان یا این که قسمت سرپوشیده مسجد که در مسجد النبی کوهسنگی مشهد آن نماز گزارده میشود ، اندام مهم تمامی مسجدهاست که معمولا دارنده دو قسمت زنانه و مردانه میباشد . این دو قسمت در مسجدها به انواع مختلفی از یکدیگر تفکیک میشوند ؛ گاه به طور شبستان ویژه زنانه در طبقه بالا ( بصورت نیم طبقه یا این که کمر پوش ) پیش گویی می گردد و گاه با پرده یا این که هرگونه پارتیشن در تراز شبستان از فضای مردانه تفکیک میگردد.
این شبستان غالبا با میانسرا ( ایوان ) یاور می گردد البته در عین درحال حاضر مسجدهایی نیز وجود دارا هستند که میانسرا ندارند مثل مسجد ایاسوفی ، مسجد کبود و مسجد روحانی آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد لطف الله.
محراب در معماری مسجد
محراب یعنی تورفتگی در دیوار رو به قبله که غالبا با تزیینات فراوان یار و همدم میباشد. رایج ترین دلیلی که برای وجودش اقامه گردیده این میباشد که جهت برگزاری صفوف نماز را معین می نماید. برخی نویسندگان توجیه دیگری را ارائه کردند که محراب ، خصوصیت شاهانه ای بود که به ساختمان مساجد وارد شد، تا مقام خلیفه یا این که نماینده اورا در مسجد متمایز نماید.
دیدگاهی که گرابار درباره پیدایش آن ارائه می نماید. این میباشد که محراب معنایی نمادین داراست و پیدایی آن با مقصود یاد آوری حضور فرستاده تحت عنوان اولین امام مسلمین میباشد. زیرا اول محراب رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد در مسجد اموی مدینه ساخته شد
منبر
درباره مفهوم کلمه منبر آورده شده : « جای بلندی که واعظ و خطیب از آن بالا می رود و به وعظ و خطابه میپردازد. منبر رفته رفته در عالم اسلام آنچنان جا زمینخورد که یک کدام از اسباب ضروری در چیدمان داخلی مسجد در عمده شهرهای گران قدر، از این رو در همگی مساجد جمعه ( جامع ) منبر های باشکوهی تحت عنوان مقام قرائت خطبه و ارشادوراهنمایی برای آنها و والیان آن ها گذارده شد.
منبرهای اولیه بسیار بی آلایش و دارنده یکسری پله بودند. اساسا منبر از نگاه ساختاری از دو مثلث مسطح در دو بدنه تشکیل میشد که میان این دو ، یک ستون پله قرار می گرفت که خطیب شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد را به بالاترین بخش که عرشه یا این که نشتگاه میباشد میرساند. ولی رفته رفته، بلندا و سرازیرشد منبرها نیز دارنده تغییرات گوناگونی شد.