توکل چیست؟
تعزیه یا این که مشابه خوانی علت اساسی ایجاد مسجد النبی کوهسنگی مشهد کرد تکایا در کشورایران بود. درین مراسم عموم با اکران صحنههای عاشورا و شهیدشدن امام حسین و فرزندانش به سوگواری میپرداختند. در صدر این مراسم در فضاهای گشوده مثل میادین یا این که ایوانهای تبارک اجرا می شد. و در طهران نیز آغاز با ایجاد کرد سکویی در اواسط فضای گشوده و برپایی یک خیمه تبارک فضایی برای برگزاری مراسم تعزیه مهیا میکردند. با رونق تعزیه، این مراسم در صحن کاخها، ایوان منازل اعیان و صحن مساجد برگزار میشد. بعداز مدتی تشکیل داد بنایی با تیتر توکل یا این که حسینیه اشاعه یافت. اولی توکل طهران در بازار بلندمرتبه طهران تاسیس شد. در طی محمدشاه قاجار تعداد توکل های طهران ارتقا یافت.
توکل گران قدر تجریش
اولی توکل با ساختار خاص و به طور آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد کاملً مجهز به وسیله حاج میرزا آقاسی صدراعظم تاسیس شد. دراین توکل خلال سکوی مهم و داربستی برای برپایی خیمه، ۶۴ طاقنما در دو طبقه و منبری برای مدیحهخوان تاسیس شد. از آن پس کل توکلها با همین اجزا تاسیس شدند. به کارگیری از شال، پرده و قالی برای آرایش کردن توکل نیز از همین فرصت استارت شد. در طی ناصرالدین سلطان و با دقت به عشق او به تعزیه، ایجاد کرد تکایای خوشگل و مجلل در طهران ادامه یافت. پر اسم و رسم ترین توکل های طهران یعنی توکل دولت و توکل نیاوران نیز در همین روزگار تاسیس شدند.
تاریخچه توکل تجریش طهران
تجریش در قبل از سه محله بالا، ذیل و قلعه تازه درست شده بود. به ترسیم آن مجال هرکدام از این محله ها دارنده یک توکل بودند. وضعیت مکانی توکل محله بالا سبب ساز گردیده بود این توکل از رونق بیشتری منتفع باشد. این توکل که در جوار امامزاده با تقوا و در راسته مهم بازار قرار داشت همین توکل بلندمرتبه تجریش بود. توکل تجریش طهران در حین سالها بارها گزینه نوسازی و تجدید بنا کلی و جزئی قرار گرفته میباشد. یک کدام از مهم ترین تغییرات این میباشد که کاربری این سازه به کاربری تجاری تغییر و تحول یافته میباشد. بر سردر فعلی توکل تجریش طهران مجال تشکیل داد سازه سال ۱۱۷۶ هجری خورشیدی و فرصت نوسازی آن سال ۱۳۸۲ مذکور رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد میباشد.
نگارگری های دیرین در توکل تجریش
اشخاص محلی عمر این سازه را بیش تر از صد سال تیتر مینمایند. آنها معتقدند این سازه به وسیله خیرین محله تاسیس گردیده و وقف هیئات مذهبی شدهاست. البته به انگیزه فقدان کتیبه نمیقدرت در ارتباط فرصت ظریف و بانی ایجاد کرد سازه اظهارنظر نمود. برخی فرصت ایجاد کرد این سازه را زمانه سلطنت فتحعلی فرمان روا قاجار می دانند. در بعضی منابع تاریخی آمده میباشد که شجاع السلطنه یک کدام از پسران فتحعلی فرمانروا خزینه، مسجد و حسینیهای در جوار امامزاده پارسا را وقف این حرم کرد. بعضا منابع دیگر بانیان توکل تجریش طهران را حاج حیدرعلی و حاج حسین علی از بزرگان محله تجریش میدانند. صرفا داده ها قطعی در ارتباط توکل تجریش طهران اطلاعاتی میباشد که در کتاب “تاریخ طهران” آمده میباشد. “عبدالحجت بلاغی” درین کتاب این سازه را در زمره بناهای موقوفی جمهوری اسلامی ایران قرار داده میباشد.
معماری توکل تجریش طهران
بنای اول توکل تجریش با مصالحی زیرا آجر، کاهگل، گچ، تیر و تیرچه تاسیس گردیده بود. حجرههای جان دار، هرکدام به یکیاز قومهای مشهور محله تجریش تخصیص داشت. طبقه همکف به آقایان و فضای طبقه دوم به بانوان تخصیص داشت. فقط کاربری بنای توکل در آن زمان برگزاری مراسم سوگواری در ماه محرم بود. گفته می شود زمین توکل که وسعتی حدود ۱۰۰۰ متر مربع دارااست دسته هفت باب منزل بوده که برای تشکیل داد توکل خریداری میشود. پلان توکل به صورت مستطیل میباشد که اضلاع شمالی و جنوبی ارتفاع این مستطیل می باشند.
اجزای توکل تجریش
ورودی توکل
اکنون چهار ورودی در شمال شرقی، شمال شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد غربی، جنوب غربی و جنوب شرقی سازه جای دارد. ورودیهای ضلع شمالی در پایه بازار تجریش قرار دارا هستند و به همین استدلال بیشترین رفت و آمد از این درها اعمال میگردد. ورودی جنوب غربی بعد از عبور از غرفه میوه و ترهتوشه به میدان تجریش روش داراست. ورودی جنوب شرقی نیز به امامزاده با تقوا و بازار تجریش شیوه دارااست. درهای ورودی از نوع درهای فلزی نردهای میباشند. بالای ورودی ها با کاشیکاری تروتمیز شدهاست.